ایمنی در پروژه‌های ساختمانی به‌ویژه هنگام کار در ارتفاع اهمیت حیاتی دارد. یکی از اقدامات اساسی برای تأمین این ایمنی، نصب محافظ ایمنی داربست فلزی است. داربست‌ها برای دسترسی به بخش‌های مرتفع ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند و بدون تجهیزات ایمنی می‌توانند خطرآفرین باشند. محافظ‌های ایمنی مانند نرده‌های محافظ، تخته‌های کناری، شبکه‌های حفاظتی و کلاهک‌های ضربه‌گیر به‌منظور محافظت از جان کارگران و جلوگیری از سقوط اجسام نصب می‌شوند.
نصب محافظ ایمنی داربست فلزی
۱. نرده‌های محافظ (Guardrails)
نرده‌های محافظ، مهم‌ترین اجزای ایمنی در داربست‌های فلزی هستند. آن‌ها از سقوط کارگران به پایین جلوگیری می‌کنند و به‌عنوان یک مانع فیزیکی عمل می‌نمایند.
- نصب نرده‌ها: نرده‌های افقی باید در سه سطح (پایین، میانه و بالا) اجرا شوند.
- ارتفاع استاندارد: نرده بالا باید بین ۹۵ تا ۱۲۰ سانتی‌متر از سطح سکوی داربست فاصله داشته باشد.
- جنس نرده‌ها: فلز گالوانیزه، چوب با روکش ضدآب یا پلیمر مقاوم به ضربه بهترین گزینه‌ها هستند.
۲. محافظ‌های کناری یا تخته‌های پاگیر (Toe Boards)
تخته‌های محافظ کناری در پایین نرده‌ها نصب می‌شوند تا از افتادن ابزار، مصالح و اشیاء به پایین جلوگیری کنند.
- ارتفاع استاندارد: حداقل ارتفاع ۱۵ سانتی‌متر برای محافظ‌های کناری توصیه می‌شود.
- جنس: چوب مقاوم، آلومینیوم یا فلز سبک با مقاومت در برابر ضربه استفاده می‌شود.
- نکته ایمنی: این محافظ‌ها باید بدون شکاف و فاصله نصب شوند تا از افتادن ابزارهای کوچک نیز جلوگیری کنند.
۳. شبکه‌های حفاظتی (Safety Nets)
در پروژه‌هایی با ارتفاع بالا، شبکه‌های ایمنی اهمیت زیادی دارند. این شبکه‌ها معمولاً به عنوان لایه‌ای اضافه در اطراف داربست نصب می‌شوند تا جلوی سقوط ابزار و مصالح به سطح زمین را بگیرند.
- جنس: نایلون ضخیم یا پلی‌اتیلن بافته‌شده با مقاومت بالا
- نصب: باید به صورت کشیده، بدون افتادگی و با اتصال محکم به نقاط مختلف داربست بسته شوند.
۴. کلاهک‌های محافظ (Cap Caps)
در قسمت بالایی پایه‌ها یا لوله‌های بیرون‌زده‌ی داربست، از کلاهک‌های ایمنی استفاده می‌شود تا در صورت برخورد ناگهانی کارگران، از آسیب دیدگی سر یا بدن جلوگیری شود.
- جنس: لاستیک فشرده، پلاستیک مقاوم یا فلز نرم‌شده
- کاربرد: کاهش خطرات ناشی از تماس مستقیم با لبه‌های تیز یا اتصال‌های داربست
۵. بررسی و نگهداری روزانه
نگهداری و بررسی منظم داربست و تجهیزات ایمنی نصب‌شده بسیار مهم است. هر گونه شل شدن، فرسودگی یا شکستن باید بلافاصله اصلاح شود.
- بازرسی روزانه: قبل از شروع کار هر روز، سلامت نرده‌ها، تخته‌ها و شبکه‌ها بررسی شود.
- برنامه نگهداری: هر هفته داربست به‌صورت کامل بازرسی و نیاز به تعویض قطعات بررسی گردد.
۶. آموزش کارگران برای استفاده صحیح از محافظ‌های ایمنی
تمام کارگرانی که روی داربست کار می‌کنند باید آموزش کامل ایمنی ببینند. این آموزش شامل موارد زیر است:
- نحوه استفاده از نرده‌ها و تخته‌های کناری
- شناخت خطرات کار در ارتفاع
- واکنش در شرایط اضطراری و سقوط
- بدون آموزش، حتی بهترین تجهیزات ایمنی نمی‌توانند از حوادث جلوگیری کنند.
۷. رعایت استانداردهای بین‌المللی ایمنی
استفاده از استانداردهای معتبر مانند OSHA و ISO 45001 در طراحی، نصب و نگهداری داربست فلزی باعث افزایش ایمنی و اعتماد بیشتر به ساختار داربست می‌شود.
- استانداردها شامل الزامات مربوط به ارتفاع نرده‌ها، قدرت تحمل وزنی، مقاومت در برابر باد و موارد دیگر هستند.
- اجرای این استانداردها در کنار آموزش، ایمنی کامل پروژه را تضمین می‌کند.
۸. اطمینان از پایداری ساختار داربست
نصب محافظ‌های ایمنی باید بر روی یک داربست مستحکم و تراز انجام شود. در صورتی که پایه‌های داربست ناهموار یا اتصالات آن ضعیف باشد، حتی بهترین محافظ‌ها هم کارایی ندارند.
- بررسی استحکام اتصال‌ها و لوله‌ها پیش از نصب محافظ‌ها الزامی است.
- استفاده از پایه‌های فلزی استاندارد با پلیت زیر هر پایه توصیه می‌شود.
جمع‌بندی
نصب محافظ ایمنی داربست فلزی اقدامی ضروری برای حفظ ایمنی جان کارگران، جلوگیری از سقوط ابزار و رعایت الزامات قانونی در پروژه‌های ساختمانی است. استفاده از نرده‌های محافظ، تخته‌های کناری، شبکه‌های ایمنی و کلاهک‌های ضربه‌گیر، همراه با بازرسی منظم و آموزش صحیح، محیطی ایمن و استاندارد برای کار در ارتفاع فراهم می‌کند.
